Międzyrzecki Rejon Umocniony (MRU) i Pampersiaki (woj. lubuskie)

Ten post zawiera opis Pętli Boryszyńskiej w Boryszynie oraz Muzeum Fortyfikacji i Nietoperzy w Pniewie wchodzących w skład Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego (MRU).

Kto twierdzi, że Pampersiaki nie mogą zwiedzać bunkrów, to tym bardziej niech rzuci okiem na ten artykuł!

MRU, Pętla Boryszyńska. Tymuś 7 mcy, Nastusia 22 mce.

I. PĘTLA BORYSZYŃSKA

1. DOJAZD
Z okolic Czechowic-Dz. najprościej jest dojechać do Boryszyna korzystając z A4 aż do Wrocławia (koszt 16 zł), a potem jak kto woli, czyli:

Bateria Pancerna nr 5 - Pętla Boryszyńska.

a) albo jadąc dalej A4 i S3 przez Lubin, Nową Sól, Zieloną Górę i aż do Boryszyna,
b) albo  jadąc dalej A4 i A18 koło Legnicy, przez Zagan, Zieloną Górę i aż do Boryszyna,
c) albo objeżdżając Wrocław obwodnicą A8 i dalej jadą na Trzebnicę, Żmigród, Sulechów i aż do Boryszyna.

Mieliśmy okazję przejechać się każdą z opisanych powyżej dróg i wszystkie je wspominamy podobnie, więc jak wybierzecie tak będzie dobrze :).

UWAGA! Za wszelką cenę omińcie odcinek drogi biegnącej od Wrocławia przez Środę Śląską aż do Prochowic (droga 94)! Tam zawsze jest mega korek (poza środkiem nocy ;p)!

Nie bójcie się, gdy skończy się asfalt! - to dobry znak :D, gdyż końcowy odcinek drogi prowadzący do bunkrów jest ułożony z kocich łbów, a już ostatnie 100 metrów to droga gruntowa.


2. PARKING
Obiekt ten posiada bezpłatny, piaszczysty parking.

Część dydaktyczna na powierzchni.

3. ZWIEDZANIE
Obiekt zawsze zwiedza się z przewodnikiem, w związku z czym zwiedzanie muzeum odbywa się o określonych godzinach w grupach kilkunastoosobowych.
Do bunkra wchodzi się i wychodzi tym samym wejściem.

Godziny otwarcia:
Bunkry są dostępne do zwiedzania przez cały rok, ale o różnych porach w zależności od miesiąca oraz dnia tygodnia. Na ich oficjalnej stronie www.bunkry24.pl nie udało mi się znaleźć rozpiski, co do godzin otwarcia, dlatego przed wybraniem się na wycieczkę do P.B., zwłaszcza poza sezonem letnim, najlepiej jest do nich zadzwonić (tel.: 601 700 274) i dowiedzieć się, na którą godzinę można przyjechać. Ponadto, poza sezonem polecam zawsze umówić się na zwiedzanie, ponieważ ze względu na małą ilość chętnych niejednokrotnie trzeba czekać aż zbierze się grupa i będzie dostępny przewodnik, który oprowadzi nas po tej fortyfikacji. Poniżej link: Kontakt Pętla Boryszyńska

Galeria wewnątrz bunkra.

Ceny biletów:
Trasa krótka - os. dorosła 18 zł, trasa długa - os. dor. 27 zł. 
Uwaga: jeżeli nie uzbiera się grupa 15-tu lub więcej osób to do biletu zostanie doliczona opłata przewodnicka, która wynosi 50 zł (dla całej grupy). Pampersiaki oczywiście wjeżdżają za darmo :). O wyborze trasy decyduje pierwszy turysta kupujący bilet. Link do cennika online: Ceny biletów Pętla B.
UWAGA: Płatność tylko GOTÓWKĄ!


Rodzaj i długość tras: 
1. Trasa krótka: czas trwania ~1,5 h. 
2. Trasa długa: czas trwania ~2,5 h. 
Link: Trasy turystyczne P.B.


Co zobaczymy na zewnątrz obiektu:

Nordwerk. Pętla Boyszyńska.

M.in. baterię pancerną nr 5, północny schron osłony baterii pancernej nr 5, Nordwerk, który od kasy oddalony jest o ok. 20 min (w jedną stronę) spacerkiem wzdłuż lasu.


Co zobaczymy wewnątrz obiektu:
M.in. salę muzealną wraz z galerią, tunele, pomieszczenia o różnym zastosowaniu, koszary, nietoperki :D, które ludźmi są w ogóle nie zainteresowane, więc nie należy się ich obawiać. Co najwyżej, przelatując nad naszymi głowami mogą zrobić siku i jak akurat nas trafi to miejmy nadzieje, że to na szczęście ;P ;).


Warunki wewnątrz bunkra:
Niezależnie od pory roku w bunkrze utrzymuje się stała temperatura na poziomie ok. 8 - 10°C oraz duża wilgotność powietrza. W podziemiach Pętli B. jest sucho, więc wystarczy ciepłe, ale niekoniecznie nieprzemakalne obuwie. Istotne jest ciepłe ubranie oraz czapka na głowę. Dla Pampersiaków zalecam, także zabranie z sobą rękawiczek na zmarznięte rączki!

Latarka?
Przed wejściem w podziemia przewodnik rozda latarki :) Większa część kompleksu jest w miarę dobrze oświetlona, ale są miejsca gdzie oświetlenie jest słabsze i wtedy latarki są przydatne. Kolejnym ich plusem jest tworzenie dodatkowego światła na wypadek, gdyby się okazało, że Wasz Maluszek lubi, więcej światła. W takiej sytuacji warto, również trzymać się w środku grupy.

Schody wewnątrz bunkra. Pętla B.

Wózek czy nosidełko?
Wygodnym rozwiązaniem jest wózek, ale pod warunkiem, że znajdzie się jeszcze jakiś drugi mężczyzna do pomocy przy wniesieniu wózka po schodach pod górę do wejścia bunkra oraz następnie do zniesienia wózka po wąskich schodach w dół, wewnątrz obiektu. Potem już będzie tylko płasko i prosto :). Jeśli Wasz Pampersiak już samodzielnie siedzi to można zabrać dla niego wózek typu "parasolka", który o wiele prościej będzie złożyć i wnieść do obiektu. Można oczywiście użyć nosidełko i po prostu nosić Maluszka na plecach. Zdecydowanie odradzam pomysł, by nieść dziecko na rękach przez całą wycieczkę - to w końcu ok. 1,5 h zwiedzania! 


RESTAURACJE i WC
Przy samym obiekcie jest jedynie sklepik z pamiątkami, toaleta (tzw. "tojtojka") oraz zadaszone stoły wraz z ławeczkami, gdzie można zjeść własne kanapki.
Uwaga: Z toalety należy skorzystać przed rozpoczęciem zwiedzania fortyfikacji, ponieważ potem już toalet nigdzie nie uświadczymy.


PODSUMOWANIE

Pampersiaki dobrze bawiące się w podziemiach.

1. Pamiętajmy o ciepłym ubraniu, obuwiu, czapce i rękawiczkach dla nas i w szczególności dla Pampersiaka. Uwaga! Zwiedzanie części naziemnej trwa ok. 20 min, więc nie ubierajmy od razu naszego Pampersiaka na maxa, bo się zgrzeje i pochoruje w chłodnym bunkrze.
2. Koniecznie zabierzmy ze sobą: termos z gorącą wodą (by rozgrzać Maluszka), zapas jedzenia, picia oraz pampersów, a także jakąś przekąskę np. chrupki.
3. Z toalety korzystamy przed rozpoczęciem zwiedzania fortyfikacji.
4. Płatność tylko GOTÓWKĄ!

SUMA KOSZTÓW: ~ 48 zł.
1. Dojazd A4 16 zł
2. Parking 0 zł
3. Bilety 2 os. dor. t. krótka 32 zł


Na zakończenie ciekawostka:

*** ZNISZCZONY BUNKIER ***

Zniszczony bunkier.

Na drodze dojazdowej do Pęti B., przed skręceniem w drogę z kocich łbów, znajduje się zniszczony bunkier. Kto odważny i chętny ten niech podejdzie i obejrzy go z bliska :).

*** ŁAGÓW *** Po zwiedzeniu Pętli Boryszyńskiej warto podjechać do oddalonego o 20 km miasteczka Łagów, które zachwyci Was swoim urokiem oraz wyborem restauracji, w których można porządnie zjeść. W miasteczku tym, także polecamy zobaczyć Bramę Polską z XV w., basztę, w której znajduje się wieża widokowa, zamek wraz z parkiem zamkowym oraz kościół.

II. MUZEUM FORTYFIKACJI I REZERWAT NIETOPERZY 

Pancerwerk 717. Pniewo.

*** UWAGA ***
Muzeum w Pniewie zwiedzaliśmy w 2013 r., więc w czasie kiedy jeszcze nie mieliśmy naszych kochanych Pampersiaków. Informacje przedstawione w tej części posta pochodzą z naszych osobistych doświadczeń z 2013 r., oficjalnej strony internetowej (www.bunkry.pl) oraz rozmowy telefonicznej z obiektem wykonanej w dniu 26.10.2016 r.


1. DOJAZD

Czołg T-34, auto pancerne i "zęby Smoka". Pniewo.

Identyczny jak do Pętli Boryszyńskiej z tą różnicą, że tym razem musimy dotrzeć do miejscowości Pniewo (koło Kaławy), która od Boryszyna jest oddalona zaledwie o 6 km.

2. PARKING
Przed samym obiektem znajduje się bezpłatny, asfaltowy parking, ale niestety, na tak dobrze rozreklamowany obiekt, zdecydowanie za mały. W godzinach dopołudniowych ruch jest mniejszy. Gdzie zostawić auto jak nie ma miejsca na parkingu? Hm.. trzeba pokombiniać, ale niestety Wam nie podpowiem, ponieważ my mieliśmy szczęście i akurat ktoś przed nami wyjeżdżał.


3. ZWIEDZANIE
Kompleks składający się z części nadziemnej i podziemnej zawsze zwiedza się z przewodnikiem, w związku z czym zwiedzanie muzeum odbywa się o określonych godzinach w grupach kilkunastoosobowych.

Godziny otwarcia: 

Fortyfikacje są dostępne do zwiedzania przez cały rok, oprócz Pętli Nietoperek (trasy ekstra oraz Panzerwerk 716), którą zwiedzać można od 16.04 do końca września. Zwiedzanie odbywa się o różnych porach w zależności od dnia tygodnia oraz miesiąca. Poniżej link: Godziny otwarcia Pniewo.

Godziny podane na ich oficjalnej stronie www.bunkry.pl są stałe i nie ulegają zmianom.


Ceny biletów:
W skrócie: trasa krótka - os. dorosła 14 zł, trasa długa 18 zł. O wyborze trasy decyduje pierwszy turysta kupujący bilet. Link do pełnego cennika online: Ceny biletów Pniewo.

UWAGA: Płatność tylko GOTÓWKĄ!

Kopuły Pz. W 717.

 Rodzaj i długość tras:
 1. Trasa krótka: czas  trwania ~1,5 h, długość  ~800 m. Link: Trasa  krótka Pniewo. 
 2. Trasa długa: czas trwania ~2,5 h, długość ~2000 m. Link: Trasa długa Pniewo.
 3. Trasa ekstra: czas trwania ~4, 6 lub 8 h. TRASY NIE DLA MALUSZKÓW. Trasy do zwiedzania tylko w czasie 16.04 - k. września ze względu na fakt, że kompleks ten jest rezerwatem nietoperzy. Linki: 1. Trasy ekstra Pniewo. 2. Trasy ekstra Pniewo.
 4. Powierzchniowe trasy rowerowe z przewodnikiem obejmujące przejazdy do obiektów bojowych i innych elementów MRU. Link: Trasy rowerowe Pniewo.

Kolejka wąskotorowa.

Co zobaczymy na zewnątrz kompleksu:
M.in. czołg T-34, pojazd wojskowy BTR-152, armaty, barierę przeciwczołgową tzw."zęby smoka", mały schron bojowy Tobruk, naziemną część panzerwerka 717 ze słynnymi kopułami.

Co zobaczymy wewnątrz bunkra:
Poziom bojowy Pz. W 717, zaplecze magazynowo - koszarowe z drezyną o napędzie ręcznym, zrekonstruowane pomieszczenia o różnych zastosowaniach, Pancerwerka 716 (którym się wychodzi), podziemny dworzec oraz kolejkę wąskotorową (tylko trasa długa). Fortyfikacja składa się z 2 kondygnacji.

Warunki wewnątrz obiektu:
Niezależnie od pory roku w bunkrze utrzymuje się stała temperatura na poziomie ok. 8 - 10°C oraz wilgotność powietrza ok. 98%. Trasa jest sucha, w podziemiach nie ma błota czy kałuż (ewentualnie jakieś nacieki wodne).

Latarka? 
Co prawda przed rozpoczęciem zwiedzania przewodnik rozda latarki, ale ze względu na dużą liczbę odwiedzających nie każdy latarkę otrzyma. Jeśli mamy taką możliwość to najlepiej przyjedzmy z własną latarką i taka też prośba widnieje na oficjalnej stronie tego kompleksu. Większa część fortyfikacji jest dobrze oświetlona, ale są miejsca gdzie oświetlenie jest słabsze i wtedy latarki są przydatne. Kolejnym ich plusem jest tworzenie dodatkowego światła na wypadek, gdyby się okazało, że Wasz Maluszek lubi więcej światła. W takiej sytuacji warto, również trzymać się w środku grupy.


Wózek czy nosidełko?

Schody wewnątrz bunkra.
Widok z dołu obiektu.

Muzeum Fortyfikacji w Pniewie oferuje do zwiedzenia część nadziemną oraz podziemną. Pierwsza część wycieczki, czyli zwiedzanie obiektów znajdujących się nad ziemią jest łatwa do obejrzenia za równo za pomocą wózka jak i nosidełka. Problem pojawia się przy zwiedzaniu kolejnej części, jaką jest część podziemna fortyfikacji. Warto tutaj wspomnieć, że obiekt składa się z dwóch kondygnacji położonych na różnych poziomach, a w dodatku do środka bunkra trzeba zejść aż 10 pięter w dół po dość wąskich schodach (w sumie ponad 150 stopni)! Ze względu na ten fakt, jeżeli zdecydujemy się na wózek to musi to być wózek typu "parasolka", by szło go porządnie złożyć! Po zakończeniu zwiedzania istnieje czasami możliwość przejechania się (za dodatkową opłatą) kołowym pojazdem opancerzonym BTR-152 produkcji radzieckiej. Jeżeli będziecie mieli taką możliwość to z niej skorzystajcie! 



RESTAURACJE i WC
 Na terenie obiektu, przy kasach jest sklepik z pamiątkami oraz toalety. Pamiętajmy, że po rozpoczęciu zwiedzania fortyfikacji nie ma możliwości skorzystania z toalet.

CIEKAWOSTKI
*) Podczas II W. Ś. tunele MRU były wykorzystywane jako podziemna fabryka, w której firma Daimler-Benz produkowała i naprawiała silniki samolotowe, kompleks Pniewo. 
*) obecnie w tunelach MRU zimuje ok. 30 000 nietoperzy z 12 gatunków (w tym kilku zagrożonych wyginięciem), Pniewo.
*) Panzerwerk 717 to jedyny obiekt, który zachował się w 100%, kompleks Pniewo.
*) Fortyfikacje MRU to ponad 30 km podziemnych tuneli!
*) możliwość przejażdżki kołowym pojazdem opancerzonym BTR-152 produkcji radzieckiej, który jest już niestety, ale pojazdem powojennym. Pomimo to, wrażenia z przejażdżki niezapomniane ;), Pniewo.



PODSUMOWANIE

1. Pamiętajmy o ciepłym ubraniu, obuwiu, czapce i rękawiczkach dla nas i w szczególności dla Pampersiaka. 
Uwaga! Zwiedzanie części naziemnej trwa ok. 20 min, więc nie ubierajmy od razu naszego Pampersiaka na maksa, bo się zgrzeje i pochoruje w chłodnym bunkrze.
2. Koniecznie zabierzmy ze sobą: termos z gorącą wodą (by rozgrzać Maluszka), zapas jedzenia, picia oraz pampersów, a także jakąś przekąskę np. chrupki.
3. Z toalety korzystamy przed rozpoczęciem zwiedzania fortyfikacji.
4. Płatność tylko GOTÓWKĄ!

Kołowy pojazd opancerzony BTR-152, Pniewo.

SUMA KOSZTÓW: ~ 48 zł.
1. Dojazd A4 16 zł
2. Parking 0 zł
3. Bilety 2 os. dor. t. długa 32 zł


Kilka słów na zakończenie:
Jak strasznie nie brzmiałoby zwiedzanie bunkrów z Niemowlakami to tak naprawdę nie jest to nic strasznego. 
Poza kilkoma trudnościami ze schodami to więcej strachu napędzą nam opowieści Przewodnika niż samo to miejsce.

Pamiętając o kilku istotnych sprawach tj.: zapas jedzenia i picia, pampersów oraz ciepłego ubrania dla Maluszka, jesteśmy w stanie w miłej i spokojnej atmosferze poznać w nietypowy sposób kawałek historii.

Z naszych doświadczeń wynika, że ten typ obiektów nadaje się do zwiedzania dla Rodzin z Pampersiakami i my taką wycieczkę wszystkim chętnym gorąco polecamy! :) 

Muzeum Powozów, Galowice i Pampersiaki (woj. dolnośląskie)

Niecałe 20 km od Wrocławia, we wsi Galowice znajduje się bardzo fajne Muzeum Powozów :).

Muzeum Powozów. Anastazja 22 mce i Tymoteusz 7 mcy.

1. DOJAZD oraz PARKING
Z okolic Bielska do muzeum najszybciej dotrzemy korzystając z autostrady A4 (bramki ok. 16 zł). Przy muzeum znajduje się nie za duży, ale darmowy parking. 

2. MUZEUM POWOZÓW
Muzeum znajduje się w starym spichlerzu i prezentuje obiekty powstałe 100 oraz 200 lat temu! Niby nie tak dawno, a jednak nigdzie już na ulicach współczesnego świata nie zobaczymy tak pięknych oraz starannie wykonanych karet, powozów czy sań.

Powóz strażacki.

Muzeum zawsze zwiedza się z przewodnikiem, który w interesujący sposób przybliży historię muzealnych powozów.

W związku z czym zwiedzanie muzeum odbywa się o określonych godzinach!

Bilet wstępu os. dorosła 18 zł, Pampersiaki za darmo. 


Godziny otwarcia:
Wt - Pią 10:00 - 16:00 i zwiedzanie muzeum odbywa się o każdej pełnej godzinie.

Nastusia i powóz dla lalek :)

Sb - Nd 11:00 - 17:00 przy czym zwiedzanie odbywa się co pół godziny. Uwaga! Pierwsze zwiedzanie w weekend o godz. 11:15, a ostatnie o 16:15!
Strona Muzeum Powozów w Galowicach

UWAGA!
Muzeum zwiedzamy z Pampersiakiem na rękach lub w nosidełku, ponieważ do pokonania będziemy mieli kilkanaście stromych schodów. 

Zwiedzanie powozów zaczynamy od wyjścia na pierwsze piętro, by następnie zejść (znowu schodami) na parter. 

Po zakończeniu zwiedzania powozów znajdujących się w budynku spichlerzu warto jeszcze podejść kawałek dalej do osobnego obiektu, w którym znajdują się dwa przepiękne oraz robiące duże wrażenie na oglądających powozy: w kolorze żółtym wraz z oryginalnym znaczkiem poczty na tylnich drzwiach ambulans pocztowy oraz elegancki czarno-złoty, z aniołkiem za szybą przy wejściu karawan. 

Karawan.

Ambulans pocztowy.

3. CIEKAWOSTKI
*) W muzeum oprócz karoc, powozów i sani zobaczymy między innymi różnego rodzaju siodła do jazdy konnej, uprzęże, starodawną maszynę do szycia, odzież ludową czy warsztat narzędziowy.

Sanie.

*) Kolejnym atrybutem tego muzeum jest możliwość dotykania eksponatów! Podczas zwiedzania z dziećmi żaden eksponat nie jest i przecież nigdy nie będzie ;) "nietyklany".

*) Muzeum posiada bardzo ciekawą oraz rozbudowaną stronę

internetową, którą na prawdę warto przejrzeć! Znajdziecie na niej informacje dotyczące historii i rodzajów powozów, olbrzymią galerię zdjęć, zapoznacie się z tradycją powożenia oraz historią wsi Galowice. Ponadto, strona posiada zakładkę zawierającą informację o organizowanych imprezach (kalendarium imprez) oraz wystawach czasowych. Dodatkowo na ich stronie internetowej znajdziecie sekcję dla dzieci, z której można za darmo pobrać dla Dzieciaczków puzzle, pocztówki czy piosenki. Jest nawet kolorowanka do pomalowania online ;).

Powóz z kuchnią polową :D.

*) Udając się z budynku spichlerza do budynku, w którym znajduje się powóz pocztowy oraz karawan, koniecznie zerknijcie w lewo na znajdujący się przed placem zabaw powóz z kuchnią polową! 


4. PODSUMOWANIE
Na terenie muzeum znajduje się plac zabaw dla dzieciaczków oraz dużo zielonej przestrzeni. Są ławki, czyli jest i gdzie zjeść kanapki :) W przypadku złej pogody w budynku spichlerzu znajduje się kawiarenka oraz oczywiście toalety.

Suma kosztów: 50 zł.

1. Dojazd A4 16 zł.

2. Parking 0 zł.

3. Bilety 2 os. dorosłe 34 zł.